Điều kiện áp dụng Incoterms trong xuất nhập khẩu đường biển

Nắm được các điều kiện áp dụng Incoterms trong xuất nhập khẩu đường biển sẽ giúp các doanh nghiệp hiểu và vận dụng đúng các điều kiện thương mại được quy định trong Incoterms. Đồng thời, giảm thiểu được rủi ro không đáng có trong quá trình xuất nhập khẩu hàng hóa.

Đặc điểm quá trình xuất nhập khẩu hàng hóa vận chuyển bằng đường biển

Trong hoạt động xuất nhập khẩu đường biển, hàng hóa sẽ có sự chuyển giao quyền sở hữu từ người bán sang người mua

Hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa thường được thực hiện thông qua bản hợp đồng thương mại giữa người mua và người bán. Nội dung của bản hợp đồng sẽ xoay quanh nội dung về số lượng, ký mã hiệu, phẩm chất, quy cách đóng gói, giá cả hàng hóa, trách nhiệm thuê tàu, phí bảo hiểm…

Trong quá trình xuất nhập khẩu hàng hóa sẽ có sự chuyển giao quyền sở hữu hàng hóa từ người bán sang người mua.

Các loại hàng hóa xuất nhập khẩu thường được vận chuyển qua biên giới của các quốc gia và chịu sự kiểm soát của các cơ quan kiểm dịch, hải quan…tùy thuộc vào quy định thông lệ của từng nước. Hàng hóa khi vận chuyển ra, vào khu vực biên giới sẽ phải tham gia bảo hiểm theo tập quán thương mại quốc tế. Người mua bảo hiểm có thể là người mua hàng, người bán hàng. Hợp đồng bảo hiểm sẽ thể hiện quan hệ giữa người bán, người mua bảo hiểm đối với loại hàng hóa đã được bảo hiểm. Nếu người bán hàng mua bảo hiểm khi giao hàng sẽ phải chuyển nhượng cho người mua hàng. Với bảo hiểm hàng hóa, người mua hàng sẽ sử dụng để yêu cầu bên bảo hiểm bồi thường nếu hàng hóa bị hư hỏng, tổn thất.

Hàng hóa xuất nhập khẩu sẽ được vận chuyển bằng nhiều phương tiện khác nhau như ô tô, máy bay, đa phương thức (trong đó có tàu biển). Người vận chuyển hàng hóa là người giao hàng cho người mua, vì thế các bên vận chuyển cũng phải có trách nhiệm chăm sóc hàng hóa an toàn, đúng số lượng khi nhận từ người bán và chuyển sang cho người mua hàng.

Hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa sẽ liên quan đến rất nhiều bên, nhưng chủ yếu liên quan đến người bán hàng (bên xuất khẩu), người mua hàng (nhập khẩu) người vận chuyển (đơn vị vận chuyển) và người bảo hiểm (đơn vị bảo hiểm). Do đó, các bên cần phân định rõ ràng nghĩa vụ và trách nhiệm liên quan khi thực hiện các hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa.

Các điều kiện áp dụng Incoterms trong xuất nhập khẩu đường biển

Điều kiện áp dụng Incoterms trong xuất nhập khẩu đường biển

Trong 11 điều kiện Incoterms đang được áp dụng, có 4 điều kiện Incoterms cơ bản được áp dụng trong hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa đó chính là FAS – Giao dọc mạn tàu, FOB – Giao trên tàu, CFR – Tiền hàng và cước phí và CIF – Tiền hàng, phí bảo hiểm và cước phí. Cụ thể: 

FAS – Giao dọc mạn tàu

FAS có tên tiếng Anh là Free Alongside Ship hay còn gọi là giao dọc mạn tàu (trong Incoterms 2010), đây là điều kiện Incoterms chỉ dành cho hoạt động vận tải biển và thủy nội bộ.

Giao dọc mạn tàu có nghĩa là người bán hàng sẽ giao hàng đến cho người mua  ở dọc mạn con tàu (có thể là cầu cảng hay xà lan) mà người mua hàng chỉ định. Chi phí và rủi ro hàng hóa cũng sẽ được người bán chuyển qua người mua được tính từ lúc giao ở mạn tàu, đồng thời người mua cũng phải chịu  mọi chi phí và tổn thất hàng hóa tính từ thời điểm này.

Bên bán và bên mua hàng nên quy định rõ ràng về địa điểm xếp hàng tại cảng giao. Bởi mọi chi phí rủi ro hàng hóa sẽ do người bán chịu, mức chi phí này và chi phí làm hàng sẽ có sự thay đổi tùy vào tập quán của từng cảng khác nhau.

Người bán hàng sẽ phải đặt hàng hóa dọc mạn tàu hoặc mua sẵn hàng hóa được giao như vậy. Những hàng hóa mua sẵn áp dụng khi cả bên mua và bên bán đã từng thực hiện giao dịch mua bán hàng hóa nhiều lần.

Mặc dù FAS yêu cầu người bán sẽ phải làm các thủ tục thông quan xuất nhập khẩu. Tuy nhiên, người bán sẽ không có nghĩa vụ thông quan nhập khẩu, trả tiền thuế hay làm thủ tục khi nhập khẩu hàng hóa.

FOB – Giao trên tàu

FOB có tên tiếng Anh là Free On Board hay còn gọi là giao hàng trên tàu (trong Incoterms 2010), đây là điều kiện chỉ áp dụng cho vận tải biển và thủy nội địa. 

Giao hàng trên tàu xảy ra khi người bán giao hàng trên tàu do người mua chỉ định sẵn. Mọi rủi ro mất máy, hư hỏng hàng hóa sẽ được chuyển từ người bán sang người mua khi hàng hóa được sắp xếp lên tàu. Về phía người mua hàng sẽ chịu mọi chi phí kể từ thời điểm hàng được chuyển hoàn tất lên tàu.

Người bán hàng sẽ phải giao hàng lên tàu hoăc mua sẵn sàng hóa đã được giao. Những hàng hóa mua sẵn áp dụng phổ biến cho việc bán hàng nhiều lần và chủ yếu vẫn là giao dịch mua bán nguyên vật liệu.

Điều kiện FOB yêu cầu người bán phải làm các thủ tục xuất khẩu hàng hóa. Đồng nghĩa với việc bên bán hàng sẽ không có nghĩa vụ làm thủ tục nhập khẩu, trả tiền bảo hiểm hay làm thủ tục thông quan khi nhập khẩu.

CFR – Tiền hàng và cước phí

CFR có tên tiếng Anh là Cost and Freight và được gọi là điều kiện tiền hàng và cước phí (Incoterms 2010). Tiền hàng và cước phí được hiểu là người bán hàng sẽ phải giao hàng hoặc mua hàng để giao lên tàu cho người bán. Rủi ro, mất mát hàng hóa sẽ được chuyển từ người bán qua người mua khi hàng hóa được sắp xếp hoàn tất lên tàu. Đồng thời, người mua sẽ phải chịu mọi chi phí hàng hóa kể từ lúc này.

Khi sử dụng điều kiện trong Incoterms như CPT, CIP, CFR và CIF, người bán chỉ hoàn thành nghĩa vụ giao hàng cho người chuyên chở theo đúng cách thức và quy định có trong điều kiện, thay vì giao hàng đến nơi như các điều kiện khác.

Điều kiện CFR có 2 điểm tới hạn vì rủi ro  và chi phí sẽ được phân chia ở nhiều địa điểm khác nhau. Chẳng hạn, trong bản hợp đồng luôn chỉ rõ cảng đến, nhưng không chỉ rõ cảng xếp. Vì thế, nếu cảng xếp hàng có ý nghĩa quan trọng với người mua hàng, thì các bên cần đưa ra quy định rõ ràng trong hợp đồng để tránh những rủi ro không đáng có.

Cả bên bán và bên mua hàng cần xác định cụ thể các địa điểm đã thỏa thuận, bởi chi phí này sẽ do người bán hàng chịu. Về phía người bán nên ký kết hợp đồng vận tải đến đúng địa điểm này. Nếu theo hợp đồng chuyên chở, người bán sẽ phải trả chi phí liên quan đến dỡ hàng hóa tại địa điểm chỉ định. Bên cạnh đó, người bán sẽ không được phép đòi phí dỡ hàng từ người mua, trừ khi cả 2 bên đã có một thỏa thuận khác.

Người bán phải giao hàng hoặc mua sẵn hàng để giao tại địa điểm quy định sẵn cho người bán. Trường hợp mua sẵn sẽ áp dụng trong trường hợp cả 2 bên thực hiện giao dịch mua bán nhiều lần. Đồng thời, các bên sẽ làm hợp đồng rõ ràng để tránh các tranh chấp và sự cố khi giao dịch,

CIF – Tiền hàng, phí bảo hiểm và cước phí

Trong điều kiện CIF người bán sẽ phải ký kết hợp đồng bảo hiểm để giúp tránh mọi rủi ro khi hư hỏng, mất mát

CIF có tên tiếng anh là Cost, Insurance and Freight hay là điều kiện tiền hàng, phí bảo hiểm và cước phí (trong bản Incoterms 2010). Điều kiện CIF được hiểu là người bán sẽ phải giao hàng hoặc mua hàng và giao lên tàu cho người mua. Mọi rủi ro mất mát hàng hóa sẽ được chuyển từ người bán sang người mua khi hàng hóa được sắp xếp lên tàu.

Người bán hàng sẽ có nghĩa vụ ký kết hợp đồng bảo hiểm để đảm bảo rủi ro hàng hóa của người mua nếu xảy ra trường hợp hư hỏng, mất mát.

Điều kiện CIF có 2 điểm tới hạn đó là rủi ro và chi phí sẽ được phân chia ở 2 nơi khác nhau. Trong khi đó trong bản hợp đồng có địa chỉ cảng đến, chứ không có địa chỉ cụ thể của cảng xếp hàng (là nơi rủi ro chuyển qua cho người mua). Nếu cảng gửi hàng có ý nghĩa đặc biệt với người mua, cả 2 bên nên quy định rõ trong bản hợp đồng.  

Chi phí chở hàng đến địa điểm giao sẽ do người bán chịu, vì thế các bên cần xác định càng cụ thể địa điểm trong hợp đồng sẽ hạn chế được rủi ro cho người bán. Và nếu theo hợp đồng vận tải, người bán sẽ phải chịu các chi phí liên quan. Đồng thời, sẽ không được phép đòi lại tiền từ người mua hàng trừ khi cả 2 bên đã có thỏa thuận khác từ trước đó.

Hi vọng, với những thông tin hữu ích trong bài viết trên đây đã giúp bạn nắm được các điều kiện áp dụng Incoterms trong xuất nhập khẩu đường biển. Mọi thắc mắc về thuế và dịch vụ hải quan, bạn hãy liên hệ đến Thông Tiến Logistics để được giải đáp tốt nhất.