Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – Liên minh Kinh tế Á-Âu (VN-EAEU FTA)

Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh Kinh tế Á – Âu (VN-EAEU FTA) tạo ra điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp nhập khẩu và người tiêu dùng của Việt nam và các nước thành viên trong EAEU.

Thông tin chung Hiệp định VN-EAEU FTA

VN-EAEU FTA – Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh Kinh tế Á – Âu

VN-EAEU FTA được viết tắt từ cụm từ tiếng Anh Vietnam-Eurasian Economic Union Free Trade Agreement. Tên gọi khác của bằng tiếng Việt là Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh Kinh tế Á – Âu. 

Hiệp định bắt đầu khởi động từ tháng 3/2013 với sự tham gia của Việt Nam và 5 quốc gia trong Liên minh Kinh tế Á – Âu (Nga, Kazakhstan, Belarus, Armenia và Kyrgyzstan). Trải qua 8 phiên đàm phán chính thức, Hiệp định VN-EAEU FTA được ký kết vào ngày 29/5/2015 tại Burabay, Kazakhstan.

Ngay sau khi Hiệp định VN-EAEU FTA được ký kết thành công, Chủ tịch nước Trương Tấn sang đã ký quyết định số 1805/QĐ-CTN về việc phê chuẩn Hiệp định (ngày 19/08/2015). Tiếp đến vào ngày 12/08/2016, sau khi Ủy ban Kinh tế Á – Âu có công hàm về việc các quốc gia thành viên trong Liên minh hoàn tất việc phê chuẩn Hiệp định thì VN-EAEU FTA chính thức có hiệu lực kể từ ngày 05/10/2016.

Hiệp định VN-EAEU FTA xoay quanh các ưu đãi về thương mại, đầu tư mà VN và các nước trong EAEU theo đúng cam kết trong Hiệp định. Đồng thời, góp phần tăng cường quan hệ  hợp tác, thương mại và đầu tư giữa Việt Nam và các nước trong Liên minh Á – Âu.

Mục tiêu của Hiệp định VN-EAEU FTA

Mục tiêu chính của VN-EAEU FTA là tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp nhập khẩu, người tiêu dùng của Việt Nam và các nước trong EAEU

Mục tiêu chính trong Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh Kinh tế Á – Âu (VN-EAEU FTA) bao gồm:

• Đạt được sự tự do hóa và thuận lợi thương mại hàng hóa giữa các bên thông quan. Tuy nhiên, sẽ không hạn chế ở việc cắt giảm thuế quan, hàng rào phi thuế quan và đơn giản hóa các thủ tục hải quan.
• Đạt được tự do hóa và thuận lợi hóa cho hoạt động thương mại dịch vụ giữa các bên tham gia.
• Tạo ra sự thuận lợi, thúc đẩy tăng cường cơ hội đầu tư giữa các bên bằng việc phát triển hơn nữa môi trường đầu tư.
• Đạt được sự tự do hóa và thuận lợi hóa thương mại dịch vụ giữa các bên.
• Bảo hộ đầy đủ, có hiệu quả trong sở hữu trí tuệ và thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực này.
• Thiết lập khuôn khổ nhằm tăng cường hợp tác hơn nữa trong lĩnh vực đã được thỏa thuận trong Hiệp định VN-EAEU FTA và tạo điều kiện thuận lợi cho các bên tham gia trao đổi thông tin.

Nội dung cam kết của Hiệp định VN-EAEU FTA

Trong Hiệp định VN-EAEU FTA cả Việt Nam và các nước trong \EAEU đều cam kết mở cửa thị trường cho 90% dòng thuế

Cam kết của Việt Nam

Khi tham gia vào Hiệp định VN-EAEU FTA, trong vòng 10 năm Việt Nam cam kết mở cửa thị trường cho 90% dòng thuế. Với các mặt hàng thuộc danh mục quan tâm của EAEU, Việt Nam sẽ xóa bỏ thuế nhập khẩu ngay khi Hiệp định có hiệu lực. Danh mục miễn thuế sẽ áp dụng cho một số mặt hàng nông sản như: thịt bò, bột mì, các sản phẩm từ sữa).

Mở cửa có lộ trình trong 3 – 5 năm với những mặt hàng liên quan đến thịt, cá chế biến, máy móc trong nông nghiệp, thiết bị điện. 5 năm đối với các sản phẩm như thịt gà, thịt lợn và 10 năm đối với bia rượu và ô tô.

Riêng thuế nhập khẩu xăng dầu sẽ không xóa bỏ thuế sớm hơn năm 2027 và mặt hàng sắt thép có lộ trình xóa bỏ thuế không quá 10 năm.

Cam kết của Liên minh Kinh tế Á-Âu (EAEU)

Về phía Liên minh Kinh tế Á-Âu sẽ cam kết xóa bỏ 90% dòng thuế đối với hàng hóa của Việt Nam. Trong đó, 59% tổng số dòng thuế sẽ xóa bỏ khi Hiệp định VN-EAEU FTA có hiệu lực. 

Các nhóm hàng được ưu tiên xóa bỏ thuế nhập khẩu sẽ bao gồm các sản phẩm nông – lâm – thủy sản (hoa quả tươi, ngũ cốc, thịt, cá đã qua chế biến, gạo – hạn ngạch thuế áp dụng là 10.000 tấn). Ngoài ra, một số mặt hàng công nghiệp mà Việt Nam có thế mạnh xuất khẩu như dệt may, nguyên phụ liệu dệt may, máy móc, linh kiện điện tử, một số mặt hàng dược phẩm, sắt thép, cao su…

Giải pháp thúc đẩy quan hệ thương mại Việt Nam – Liên minh kinh tế Á – Âu

Trong Hiệp định VN-EAEU FTA, Việt Nam và các nước EAEU thành lập cơ chế thanh toán bằng đồng nội tệ (VND/Rúp)

Để tăng cường hơn nữa quan hệ hợp tác trong Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh Kinh tế Á – Âu (VN-EAEU FTA),Việt Nam cần có một số giải pháp như:

Các ban ngành liên quan cần tiếp tục đồng hành và hỗ trợ cho doanh nghiệp trong việc tháo gỡ rào cản phi thuế quan thông qua việc hợp tác nhằm số hóa các thủ tục hành chính và hải quan. Tháo gỡ vướng mắc trong chứng nhận xuất xứ, đàm phán và công nhận lĩnh vực nông nghiệp. Thiết lập khung pháp lý thuận lợi, tăng cường xúc tiến thương mại và kết nối giao thương cho các doanh nghiệp Việt Nam – Liên minh Kinh tế Á – Âu.

Tăng cường hợp tác đầu tư từ 2 phía Việt Nam vào EAEU và từ các quốc gia trong EAEU vào Việt Nam. Đồng thời, xác định lại  ưu tiên đầu tư của 2 bên để mỗi bên tham gia đều có lợi thế.

Đẩy mạnh vai trò của đại sứ quán, thương vụ Việt Nam tại các nước và cơ quan đại diện các nước ở Việt Nam trong việc cung cấp thông tin thị trường cho doanh nghiệp. Nhờ đó, sẽ gia tăng cơ hội xuất nhập khẩu hàng hóa và đa dạng thị trường xuất khẩu. Về phía Việt Nam, đây là đầu mối quan trọng cho việc xúc tiến thương mại, quảng bá hàng hóa ra thế giới, nhất là những mặt hàng thủy sản, rau củ tươi, hàng điện tử…

Đẩy mạnh hợp tác trong lĩnh vực du lịch, khoa học – công nghệ và giáo dục – đào tạo. Đây vừa là cầu nối vừa có tác dụng tăng cường quá trình hợp tác giữa 2 bên. Bên cạnh đó, việc tăng cường hợp tác đào tạo không chỉ nâng cao nguồn năng của Việt Nam, mà còn là nguồn cung nhân lực cho các doanh nghiệp, liên doanh.

Cần phát triển kết cấu hạ tầng, dịch vụ hậu cần gồm cảng trung chuyển và kho lạnh. Mặc dù các nhà cung cấp từ châu Âu, châu Mỹ, châu Đại Dương đặt chân đến Việt Nam sớm hơn các nước trong EAEU, song quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa các nước EAEU và Việt Nam mang đến tác động tích cực trong việc tăng trưởng thương mại. Hay nói cách khác, EAEU và Việt Nam cần khai thông để  tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất, nhập khẩu và đầu tư giữa 2 bên.

Để tăng cường sản lượng xuất khẩu sang thị trường Á – Âu, các doanh nghiệp Việt Nam cần có chiến lược, xác định được sản phẩm có nhu cầu ở thị trường EAEU. Từ đó sẽ tăng cường đầu tư và nâng cao năng lực cạnh tranh của sản phẩm. Các doanh nghiệp Việt Nam cũng cần nắm rõ lộ trình giảm thuế để có chiến lược sản xuất, kinh doanh phù hợp trong giai đoạn ngắn hạn và dài hạn. Đồng thời, cần nắm bắt thông tin về Hiệp định  VN – EAEU FTA để tận dụng tốt nhất ưu đãi nhằm thúc đẩy hoạt động trao đổi kinh doanh có hiệu quả nhất.

Ở thời điểm hiện tại Việt Nam – EAEU hay Việt Nam – Nga đang có nhu cầu lớn về mặt hàng nông sản từ 2 phía. Do đó, các bên cần phát triển quan hệ thương mại trong lĩnh vực này để tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất, nhập khẩu sang thị trường của nhau.

Để giải quyết khó khăn trong các giao dịch thương mại, Việt Nam – EAEU và Nga – Việt Nam đã thành lập được một cơ chế thanh toán bằng đồng nội tệ (VND/Rúp). Các ngân hàng thương mại 2 bên cần đẩy mạnh hơn nữa về công tác thông tin doanh nghiệp, khách hàng về lợi ích của việc thanh toán nội tệ. Hướng đến mục tiêu hỗ trợ các doanh nghiệp thanh khoản cho thanh toán bằng đồng Rúp và VND.

Có thể thấy, thông qua Hiệp định VN-EAEU FTA, cả Việt Nam và EAEU đều mong muốn thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa 2 bên. Bởi việc thúc đẩy quan hệ hợp tác với Việt Nam sẽ là tiền đề cho các quốc gia trong EAEU có cơ hội tiếp cận với thị trường của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN). Còn về phía Việt Nam, thông qua Hiệp định VN-EAEU FTA sẽ góp phần đẩy mạnh lĩnh vực xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang các nước SNG và Đông Âu. Chính vì thế, cả 2 bên cần nỗ lực khắc phục khó khăn và tận dụng tốt nhất các ưu đãi của Hiệp định VN-EAEU FTA để thúc đẩy lĩnh vực kinh doanh thương mại phát triển mạnh hơn trong thời gian tới.