Nhập khẩu là gì? Tổng hợp đầy đủ thông tin về hoạt động nhập khẩu chi tiết

Nhập khẩu là hoạt động thương mại vô cùng quan trọng đối với nền kinh tế của một quốc gia. Bởi, hoạt động này vừa giúp “tăng nguồn hàng” tại thị trường trong nước, vừa đáp ứng được mọi nhu cầu về hàng hóa của khách hàng. Đồng thời, nó còn là “cầu nối” giúp hàng hóa thuận lợi lưu thông tại thị trường của nhiều nước khác nhau. Vậy thực tế, nhập khẩu là gì? Có những hình thức nào? Bài viết dưới đây của Thông Tiến Logistics sẽ tổng hợp thông tin chi tiết cho bạn.

Nhập khẩu là gì?

Với nhiều người, nhập khẩu không còn là thuật ngữ quá xa lạ. Tuy nhiên, để hiểu rõ, hiểu đúng về thuật ngữ này thì không phải ai cũng biết. Vậy thực tế thì sao? Thuật ngữ này có nghĩa là gì?

Theo định nghĩa được đăng tải trên Wikipedia thì: “Nhập khẩu là hoạt động kinh doanh buôn bán trên phạm vi quốc tế, là quá trình trao đổi hàng hoá giữa các quốc gia dựa trên nguyên tắc trao đổi ngang giá lấy tiền tệ làm môi giới. Nó không phải là hành vi buôn bán riêng lẻ mà là một hệ thống các quan hệ buôn bán trong một nền kinh tế có cả tổ chức bên trong và bên ngoài.”

Còn tại Khoản 2, Điều 28 của Luật Thương mại 2005 do Quốc hội ban hành ngày 14/06/2005 đã đưa ra định nghĩa như sau: “Nhập khẩu hàng hóa là việc hàng hoá được đưa vào lãnh thổ Việt Nam từ nước ngoài hoặc từ khu vực đặc biệt nằm trên lãnh thổ Việt Nam được coi là khu vực hải quan riêng theo quy định của pháp luật.”

Như vậy có thể thấy, nhập khẩu là hoạt động vô cùng quan trọng đối với sự phát triển kinh tế của một quốc gia. Nó không những đảm bảo cho các ngành kinh tế mũi nhọn phát triển ổn định, mà hơn nữa còn khai thác triệt để mọi lợi thế của quốc gia góp phần nâng cao chất lượng lao động, cải thiện cán cân thanh toán quốc tế hiệu quả.

Tuy nhiên, để hoạt động nhập khẩu diễn ra ổn định và thuận lợi thì mọi quốc gia phải quan tâm đến hai yếu tố là thu nhập của người dân trong nước và tỷ giá hối đoái. Theo đó, nếu thu nhập bình quân đầu người của dân cư tại quốc gia đó càng cao thì nhu cầu sử dụng hàng nhập khẩu sẽ tăng lên. Ngược lại, nếu thu nhập bình quân đầu người của họ thấp thì nhu cầu sử dụng hàng “ngoại nhập” sẽ giảm và ảnh hưởng đến hoạt động nhập hàng về.

Khái niệm chi tiết về nhập khẩu hàng hóa

Nhập khẩu có những đặc điểm gì?

So với hoạt động kinh doanh, buôn bán trong nước thì nhập khẩu được biết đến là lĩnh vực khá phức tạp và có nhiều đặc điểm riêng biệt. Cụ thể, phải kể đến một số đặc điểm như:

• Nhập hàng hóa từ nước ngoài về chịu sự điều chỉnh của quy tắc, điều luật như điều ước quốc tế và ngoại hương, tập quán Thương mại quốc tế, luật quốc gia tại các nước có liên quan.
• Phương thức giao dịch trên thị trường đa dạng, phong phú với nhiều hình thức như giao dịch trực tiếp, giao dịch gián tiếp (qua trung gian), giao dịch tại hội chợ triển lãm.
• Cho phép sử dụng đa dạng phương thức thanh toán khi giao dịch như Thư tín dụng (Letter of Credit – L/C), hàng đổi hàng, nhờ thu,…
• Tiền tệ được sử dụng để thanh toán khi giao dịch là những ngoại tệ có sức chuyển đổi cao như đồng Đô la, đồng bảng Anh,…
• Sử dụng nhiều điều kiện cơ sở giao hàng khác nhau, nhưng phổ biến thường là FOB, CIF,…
• Hoạt động kinh doanh nhập khẩu là kinh doanh trên phạm vi quốc tế, có thủ tục phức tạp và thời gian thực hiện lâu.
• Những yếu tố cần khi kinh doanh nhập khẩu gồm trình độ quản lý, nghiệp vụ Ngoại thương, kiến thức kinh doanh, sự nhanh nhạy trong việc nắm bắt thông tin.
• Hoạt động nhập hàng từ nước ngoài về luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro. Vì vậy, để để phòng rủi ro cần mua bảo hiểm phù hợp cho hàng hóa.

Vai trò của nhập khẩu đối với nền kinh tế như thế nào?

Bên cạnh xuất khẩu thì nhập khẩu là “nửa còn lại” giúp cấu thành lên hoạt động Ngoại thương. Do đó, hoạt động này có vai trò vô cùng quan trọng đối với nền kinh tế một nước nói riêng và nền kinh tế thế giới nói chung. Một số vai trò có thể kể đến như:

• Giúp đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước của người dân: Nhập hàng từ nước ngoài về góp phần giải quyết vấn đề về khan hiếm nguồn hàng trong nước. Trong trường hợp, quốc gia đó không thể sản xuất hoặc sản xuất được nhưng không đủ nguồn cung cho người dân thì nhập hàng từ bên ngoài vào là cách tối ưu nhất. Bởi, nó vừa đáp ứng được nhu cầu tiêu dùng của người dân trong nước, vừa đảm bảo cân đối nền kinh tế và phát triển bền vững.
• Giúp thị trường hàng hóa đa dạng, nhộn nhịp hơn: Việc nhập khẩu hàng từ bên ngoài vào thị trường trong nước giúp đa dạng nguồn cung cho người dân lựa chọn. Dựa vào nhu cầu thực tế, họ có thể so sánh từng sản phẩm để chọn được cho mình mặt hàng phù hợp nhất với mức sống của mình.
• Xóa bỏ tình trạng độc quyền hàng hóa: Cùng một sản phẩm, nhưng lại có nhiều thương hiệu đến từ nhiều quốc gia cùng “có mặt” trên thị trường giúp xóa bỏ tình trạng độc quyền, tự cung tự cấp như trước đây. Thay vào đó là một thị trường năng động, nhiều cơ hội để hợp tác và phát huy lợi thế so sánh của mỗi quốc gia.
• Tạo “cú hích” giúp doanh nghiệp trong nước “chuyển mình”: Hàng hóa được nhập về nhiều giúp người dân có nhiều sự lựa chọn, nhưng lại “vô hình” tạo ra sự cạnh tranh với doanh nghiệp trong nước. Đứng trước tình hình đó, doanh nghiệp buộc phải cập nhật cái mới, tìm tòi, cải tiến chất lượng sản phẩm để giữ chân khách hàng.
• Cải thiện trình độ sản xuất giữa các quốc gia: Quá trình chuyển giao công nghệ giúp nhiều quốc gia có cơ hội tiếp xúc với cái mới. Nhờ đó, trình độ sản xuất giữa các quốc gia dần đưa về mức cân bằng và không tốn quá nhiều thời gian để thay đổi.
• Giúp thúc đẩy xuất khẩu, nâng cao giá trị cũng như chất lượng sản phẩm. Đồng thời, tăng độ uy tín của quốc gia trên trường quốc tế.

Vai trò của nhập khẩu hiện nay

Các hình thức nhập khẩu phổ biến nhất hiện nay

Hiện nay, có 5 hình thức nhập khẩu được sử dụng phổ biến là:

Nhập khẩu trực tiếp

Đây là hình thức mà bên mua và bên bán trực tiếp thực hiện hoạt động giao dịch mua bán với nhau mà không cần thông qua trung gian. Theo đó, hai bên sẽ tiến hành thỏa thuận, thống nhất các điều khoản và ký kết hợp đồng mua bán mà không hề có ràng buộc với bên trung gian.

Hoạt động nhập khẩu theo hình thức trực tiếp được thực hiện khá đơn giản. Người mua muốn thuận lợi ký kết được hợp đồng nhập hàng thì trước hết phải nghiên cứu thị trường và tìm kiếm cho mình đối tác phù hợp. Tiếp đó, họ sẽ tự bỏ vốn, ký kết hợp đồng, chịu mọi rủi ro và chi phí liên quan,…

Nhập khẩu ủy thác

Khác với hình thức trực tiếp, nhập hàng từ nước ngoài theo hình thức ủy thác là hoạt động thương mại được thực hiện thông qua một đơn vị trung gian. Theo đó, chủ hàng sẽ thuê đơn vị trung gian thay mặt họ và đứng tên nhập khẩu hàng hóa bằng hợp đồng ủy thác được ký kết.

Nói một cách đơn giản thì các doanh nghiệp trong nước có nhu cầu nhập hàng từ nước ngoài, có vốn, nhưng họ lại không được phép trực tiếp nhập hàng về hoặc gặp khó khăn khi giao dịch với đối tác,… thì họ sẽ tìm đến một bên trung gian giúp họ tiến hành hoạt động nhập khẩu.

Đối với bên nhận ủy thác, họ phải có trách nhiệm:

• Cung cấp thông tin về thị trường, giá cả, khách hàng
• Cung cấp những điều kiện liên quan đến đơn hàng ủy thác
• Tiến hành ký kết hợp đồng ký và thực hiện các thủ tục liên quan đến việc nhập khẩu hàng hóa.

Đối với doanh nghiệp thực hiện nghiệp vụ nhập khẩu ủy thác không phải bỏ vốn, không cần xin hạn ngạch,… Thay vào đó, bên ủy thác sẽ chi trả phí dịch vụ cho bên nhận ủy thác theo hợp đồng.

Khái niệm về hình thức nhập khẩu ủy thác

Buôn bán đối lưu

Đây là hình thức buôn bán được coi như một phương thức thanh toán quốc tế trong thương mại quốc tế. Thông thường, hình thức này được sử dụng chủ yếu trong các giao dịch mua bán với chính phủ của những nước đang phát triển. Theo đó, hàng hóa và dịch vụ của nước này được đổi lấy hàng hóa, dịch vụ có giá trị tương đương của nước kia.

Với hình thức này, chỉ cần một hợp đồng, nhưng có thể thực hiện đồng thời hai hoạt động là xuất khẩu và nhập khẩu. Lượng hàng hóa xuất đi và nhập về có giá trị tương đương nhau. Vì vậy, doanh nghiệp xuất khẩu được tính cả kim ngạch xuất khẩu và doanh thu trên hàng hóa nhập khẩu.

Tạm nhập tái xuất

Tạm nhập tái xuất là hình thức hàng hóa được thương nhân Việt Nam nhập tạm thời về, sau đó họ lại xuất chính lô hàng đó sang một nước khác. Việc tạm nhập tái xuất sang nước thứ 3 được thực hiện với mục đích nhằm thu lợi nhuận. Lượng ngoại tệ họ thu được có thể lớn hơn khá nhiều so với số vốn đã bỏ ra.

Khi tiến hành hình thức này, doanh nghiệp cần thực hiện đồng thời hai hợp đồng riêng biệt là hợp đồng mua hàng ký với thương nhân nước xuất khẩu và hợp đồng bán hàng ký với thương nhân nước nhập khẩu.

Khái niệm về hình thức tạm nhập tái xuất

Nhập khẩu gia công

Đây là hình thức mà bên nhận gia công nhập nguyên liệu, vật tư từ người thuê gia công ở nước ngoài về và tiến hành gia công theo hợp đồng đã ký kết.

Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động nhập khẩu hàng hóa

Tương tự như hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa cũng bị chi phối và chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố. Một số yếu tố có thể kể đến như:

• Chế độ, chính sách trong và ngoài nước: Đây là yếu tố mang tính bắt buộc mà bất cứ doanh nghiệp nào khi tham gia vào hoạt động này cũng phải tuân thủ thực hiện. Tùy thuộc vào chính sách của từng quốc gia, của quốc tế mà hoạt động nhập khẩu sẽ bị ảnh hưởng.
• Tỷ giá hối đoái: Đây là yếu tố ảnh hưởng đồng thời đến hoạt động xuất nhập khẩu. Theo đó, nếu tỷ giá có lợi cho nhập khẩu thì xuất khẩu bị ảnh hưởng. Ngược lại, nếu tỷ giá có lợi cho xuất khẩu thì nhập khẩu bị ảnh hưởng.
• Thuế nhập khẩu: Đây là yếu tố nhằm tạo nguồn thu cho ngân sách nhà nước, bảo vệ phát triển xuất khẩu,… Nhưng nếu mức thuế này cao sẽ khiến giá sản phẩm bị đội lên. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến nhu cầu mua của khách hàng. Khi họ giảm nhu cầu mua hàng thì hoạt động nhập hàng về cũng bị ảnh hưởng.
• Ngoài ra, còn một số yếu tố khác như hạn ngạch nhập khẩu, điều kiện của mỗi quốc gia, mức sống của người dân,…

Bài viết trên đây của Thông Tiến Logistics đã tổng hợp cho bạn thông tin đầy đủ và chi tiết về hoạt động nhập khẩu. Với thông tin này, hy vọng bạn đã “bỏ túi” cho mình nhiều kiến thức quan trọng để đảm bảo hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa diễn ra thuận lợi.